تنوع زیستی، رکن اصلی امنیت غذایی پایدار /جزو ۲۵ کشور برتر در حوزه تنوع زیستی هستیم

ارتباط فردا: غلامرضا گل‌محمدی – رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی – در مراسم بزرگداشت روز جهانی تنوع زیستی و هشتادمین سالروز تأسیس هرباریوم ایران اظهار کرد:ضمن تبریک این مناسبت، باید یادآور شوم که هرباریوم ایران که امروز هشتاد ساله شده، بخشی از تنوع زیستی کشور است و پایه و اساس برگزاری این مراسم گرامیداشت به شمار می‌رود. امسال سازمان ملل شعار روز جهانی تنوع زیستی را “همگام با طبیعت و توسعه پایدار” اعلام کرده است. تا حدود صد سال قبل، تعادلی میان تولید و مصرف وجود داشت، اما با افزایش جمعیت بشر، دخالت انسان برای تأمین غذای بیشتر نیز شدت یافت.

وی افزود: با گسترش بهره‌برداری از منابع پایه، ضرورت ایجاد سازمانی برای حفاظت از تنوع زیستی احساس شد و همان‌طور که در تاریخ آمده، پس از ورود سموم کشاورزی برای کنترل آفات، اتفاقات مهمی رخ داد که به عنوان نمونه، در دهه ۱۹۷۰، کتاب “بهار خاموش” نوشته  راشل کارسون، زنگ خطری را درباره کاهش تنوع زیستی به‌صدا درآورد. این کتاب نقطه‌عطفی در آگاهی جهانی نسبت به اثرات منفی سموم بر پرندگان و دیگر موجودات مفید بود.

گل‌محمدی در ادامه با اشاره به پیشینه سازمان متبوعش گفت: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نهادی قدیمی و ریشه‌دار است که موسساتی چون رازی، شیلات، گیاه‌پزشکی و اصلاح نباتات، از حدود صد سال پیش تأسیس شدند، این موسسات در دهه اول قرن گذشته شکل گرفتند که بخشی از وظایفشان حفاظت از منابع ژنتیکی و تنوع زیستی کشور بود.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ادامه داد: وظیفه حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی به وزارت جهاد کشاورزی و از آن طریق به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج سپرده شده است. اگر این سازمان در این زمینه پیشگام نمی‌شد، شاید امروز قانونی برای حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی نداشتیم. خوشبختانه در سال ۱۳۹۶ و با همکاری نمایندگان مجلس، لایحه‌ای از دولت ارسال و به تصویب رسید که امروز این سازمان را به مرجع بهره‌برداری و مدیریت ذخایر ژنتیکی کشور تبدیل کرده است.

گل‌محمدی با اشاره به آمار ارائه‌شده توسط همکارانش خاطرنشان کرد: بیش از ۸۵ درصد عرصه‌های کشاورزی و منابع طبیعی کشور، تحت بهره‌برداری و حفاظت وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد. برخلاف برخی دیدگاه‌ها، این وزارتخانه فقط بهره‌بردار نیست، بلکه به‌طور جدی در حوزه حفاظت نیز فعالیت می‌کند. نمونه بارز آن را می‌توان در همین مرکز ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی مشاهده کرد که در آسیا و خاورمیانه بی‌نظیر است.

وی تصریح کرد: در این مجموعه، بیش از ۴.۵ میلیون نمونه حشره و بندپا، و بیش از ۱۵۰ هزار گونه قارچ، خزه، گلسنگ و گیاه نگهداری می‌شود که برخی از آن‌ها در دنیا بی‌نظیرند و به‌عنوان مرجع تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین در حوزه کاهش مصرف سموم کشاورزی نیز اقدامات مؤثری انجام شده و اگر زمانی ۸۰ درصد سموم مصرفی کشور پرخطر بودند، امروز این رقم به کمتر از ۲۰ درصد رسیده است.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در پایان گفت: برای رسیدن به امنیت غذایی پایدار، که چهار رکن دارد؛ فراهمی، دسترسی، سلامت مصرف و پایداری منابع باید منابع پایه نظیر آب، خاک و تنوع زیستی را حفظ کنیم. حفظ تنوع زیستی، سومین بخش از منابع پایه است و ما راهی جز حفاظت از این سرمایه‌های ارزشمند نداریم. ایران جزو ۲۵ کشور برتر جهان در حوزه تنوع زیستی به‌شمار می‌رود.

انتهای پیام